Inclusive design - na czym polega projektowanie inkluzywne?

Inclusive design, czyli projektowanie inkluzywne, to podejście, które zakłada tworzenie produktów, usług i interfejsów dostępnych dla jak najszerszej grupy osób użytkujących. Jego celem jest uwzględnienie ich różnorodnych potrzeb, możliwości i ograniczeń, aby niezależnie od wieku, umiejętności czy środowiska, nie były wykluczone z korzystania z danego rozwiązania. W praktyce oznacza to projektowanie przyjazne zarówno dla osób z niepełnosprawnościami, jak i tych, które napotykają inne bariery, np. technologiczne lub kulturowe. Inclusive design nie tylko wspiera osoby użytkujące, ale pozwala także firmom budować pozytywny wizerunek i zwiększać zasięg ich produktów.

Co to jest Inclusive design?

Inclusive design to proces projektowy, który uwzględnia różnorodność osób korzystających. Zamiast dostosowywać gotowe rozwiązania do osób z różnymi trudnościami, projektowanie inkluzywne zakłada uwzględnienie ich perspektywy od samego początku tworzenia produktu lub usługi. Nie chodzi tutaj wyłącznie o osoby z niepełnosprawnościami. Inclusive design bierze pod uwagę także różnice w wieku, kulturze, poziomie wykształcenia, czy dostępności technologii. To holistyczne podejście, które pozwala tworzyć rozwiązania uniwersalne, przyjazne i efektywne dla każdego.

Zasady inclusive design

Projektowanie inkluzywne opiera się na kilku podstawowych zasadach, które pomagają tworzyć użyteczne i dostępne rozwiązania. Oto wybrane z nich:

1. Uwzględnienie różnorodności 

Inclusive design uwzględnia szeroką gamę różnorodnych potrzeb osób użytkujących. Tworząc produkt, warto skupić się na takich potrzebach, które często są pomijane w standardowych procesach projektowych. Dzięki temu projektowanie inkluzywne wychodzi poza typowe schematy i uwzględnia osoby z różnymi wyzwaniami, np. osoby niewidome czy z ograniczoną mobilnością.

2. Elastyczność w użyciu

Produkty tworzone zgodnie z zasadami inclusive design są elastyczne i łatwe w adaptacji. Na przykład aplikacje mobilne powinny działać równie dobrze na różnych urządzeniach i rozdzielczościach ekranów oraz współpracować z oprogramowaniem zwiększającym dostępność, np. z czytnikami ekranowymi.

3. Prostota i intuicyjność

Projektowanie inkluzywne stawia na proste i łatwe do zrozumienia rozwiązania, które są intuicyjne dla osób z nich korzystających. Skomplikowane interfejsy lub zawiłe procesy mogą wykluczać pewne grupy osób użytkujących.

Jak wdrożyć projektowanie inkluzywne?

Wdrożenie projektowania inkluzywnego wymaga uwzględnienia potrzeb różnych osób oraz tworzenia rozwiązań dostępnych i użytecznych dla wszystkich. O jakich działaniach warto pamiętać szczególnie? 

1. Analiza potrzeb osób użytkujących

Pierwszym krokiem w procesie projektowania inkluzywnego jest dokładne zrozumienie potrzeb osób użytkujących. Warto przeprowadzać badania, wywiady czy testy z udziałem osób reprezentujących różnorodne grupy społeczne.

2. Współpraca z osobami eksperckimi

W proces warto zaangażować nie tylko osoby zajmujące się tematami dostępności, ale także przedstawicieli różnych grup osób użytkujących. Ich perspektywa może pomóc zidentyfikować potencjalne bariery i wyzwania.

3. Prototypowanie i testowanie

Prototypownie i regularne testowanie projektów pod kątem dostępności jest istotnym elementem wdrażania inclusive design. Ważne jest, aby testy odbywały się w warunkach, które odpowiadają rzeczywistemu środowisku osób użytkujących, co pozwala na identyfikację potencjalnych problemów przed wprowadzeniem produktu na rynek. 

Wytyczne i standardy dostępności

W kontekście inclusive design warto znać standardy, takie jak:

• WCAG – wytyczne dotyczące dostępności treści internetowych,
• ADA – amerykańska ustawa o dostępności,
• ISO 9241 – standardy ergonomii w interakcji człowiek-system.

Przestrzeganie tych wytycznych pozwala tworzyć produkty zgodne z zasadami projektowania inkluzywnego i zapewnia ich szeroką dostępność. A więcej na temat WCAG pisaliśmy tutaj: Prawo i regulacje dotyczące dostępności - wytyczne WCAG i EAA

Korzyści z projektowania inkluzywnego

Projektowanie inkluzywne przynosi korzyści zarówno osobom korzystającym, jak i osobom tworzącym dany produkt bądź usługę. Dzięki uwzględnieniu różnorodnych potrzeb inclusive design pozwala tworzyć rozwiązania bardziej dostępne, funkcjonalne i wartościowe dla szerokiej grupy osób.

Szersza dostępność

Jedną z najważniejszych korzyści płynących z zastosowania inkluzyjnego designu jest szersza dostępność produktów i usług. Dzięki uwzględnieniu różnych potrzeb osób użytkujących, projektanci tworzą bardziej uniwersalne rozwiązania, które mogą być wykorzystywane przez wiele grup społecznych. W rezultacie, zwiększa się liczba osób, które mogą w pełni korzystać z oferowanych produktów, co przekłada się na ich większą satysfakcję oraz zadowolenie.

Wzrost innowacyjności

Inkluzywne podejście do projektowania pobudza innowacyjność. Kiedy osoby projektujące „są zmuszone” do myślenia o różnych grupach osób odbiorczych, poszukują nowych rozwiązań i pomysłów, które mogą być zastosowane w praktyce. Zwiększona różnorodność w procesie myślenia może prowadzić do odkrycia unikalnych pomysłów, które zaspokoją potrzeby nie tylko określonej grupy, ale również całego rynku.

Wzmocnienie wizerunku marki

Firmy, które podejmują się projektowania inkluzywnego, często zyskują pozytywny wizerunek. Społeczeństwo coraz bardziej docenia marki, które pokazują troskę o potrzeby wszystkich osób konsumenckich, niezależnie od ich różnic. To, z kolei, przekłada się na lojalność oraz na wzrost sprzedaży. 

Kreowanie przyszłości z myślą o wszystkich

Projektowanie inkluzywne to strategiczne podejście, które ma na celu wykorzystanie różnorodności dla dobra wszystkich osób użytkujących. Jego zasady bazują na zrozumieniu rozmaitych potrzeb, prototypowaniu z uwzględnieniem opinii społeczeństwa oraz elastyczności w dostosowywaniu rozwiązań. Korzyści, jakie niosą ze sobą takie działania, są nieocenione - od szerszej dostępności produktów, przez wzrost innowacyjności, aż po wzmocnienie pozytywnego wizerunku marki. Wprowadzenie tych zasad do praktyki projektowej to krok w kierunku bardziej sprawiedliwego i zrównoważonego społeczeństwa.

Więcej na ten temat inclusive design można dowiedzieć się podczas szkolenia z Wojtkiem Kutyłą: Dostępność cyfrowa i projektowanie inkluzywne w praktyce.

Zachęcamy również do zapisu na nasze pozostałe szkolenia i warsztaty oraz kontaktu w przypadku szkoleń dla grup zorganizowanych.